'ส้มออบแอบ'' แก้อักเสบ ลดแผลในกระเพาะ

'ส้มออบแอบ'' แก้อักเสบ ลดแผลในกระเพาะ

ส้ม ออบแอบหรือลูกเถาคันเป็นพืชท้องถิ่นในแทบภาคใต้ คนใต้รู้จักนำไปใช้ประโยชน์โดยการนำลูกและใบอ่อนซึ่งมีรสเปรี้ยวๆ ไปใส่แกงส้มจะได้รสชาติที่อร่อยกลมกล่อม ส่วนลูกสุขจะนำไปหมักทำไวน์ ให้รสชาติดีอีกเช่นกัน

ส้มออบแอบหรือลูกเถาคัน อยู่ในวงศ์ MYRCINACEAE มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Embelia subcoriacea Mez. ชื่ออื่นๆ ที่ใช้เรียกกัน ได้แก่ ส้มเค้า (คลองหอยโข่ง-สงขลา), ส้มน้ำออบ, ส้มอ๊อบแอ๊บ (นครศรีธรรมราช) ลูกเถาคัน(ใต้)

ส้ม ออบแอบเป็นพืชเถาที่เกี่ยวพันกับต้นไม้อื่น มีใบสีเขียวรูปสามเหลี่ยมหัวใจ ยาวประมาณ 15ซม. ฐานกว้างประมาณ 8 ซม. ลำต้นรูปสี่เหลี่ยมเป็นข้อๆยาวประมาณ 5 - 10 ซม. เมื่ออ่อนจะมีสีเขียวอ่อน แก่เต็มที่จะมีแป้งสีขาวเกาะติดระหว่างข้อ ตรงข้อจะมีหนวดสีชมพูใช้เกาะเกี่ยวต้นไม้อื่น ใบออกตรงข้อ ดอกออกเป็นช่อลักษณะเป็นตุ่มเล็กๆ สีน้ำตาล เมื่อดอกบานจะมีกลีบดอกเล็กๆ สีเหลือง ผลออกเป็นพวง ผลอ่อนจะมีสีเขียวนวลๆ มีรสชาติเปรี้ยว เมื่อก่ผลจะเปลี่ยนเป็นสีม่วงดำ แต่ละผลมีขนาดประมาณ 0.5 ซม. ส่วนที่ใช้ประโยชน์ : ใบและผลอ่อน มีรสเปรี้ยว ใช้เป็นผักแกงส้ม (แกงเหลือง ปักษ์ใต้)หรือนำไปลนไฟตำ น้ำพริกได้ ประโยชน์ทางยา : ใบและเถาใช้เป็นยาฟอกเลือด ดับพิษตานซาง ราก แก้อักเสบเนื่องจากเป็นแผลในกระเพาะอาหาร และต้มเป็นยาขับพยาธิไส้เดือนสำหรับเด็ก

ข้อมูลเพิ่มเติม :

ทาง ร่วมด้วยช่วยกันสงขลา ได้รับคำแนะนำจากผู้ใช้บริการ *1677 ว่า อยากทราบข้อมูลเรื่อง ส้มออบแอบ ซึ่งผู้ใช้บริการ *1677 ระบุว่า อ่านพบใน มติชนสุดสัปดาห์ ลงข้อมูลเกี่ยวกับ ส้มออบแอบ จึงสอบถามมายัง *1677 เพื่อขอข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับเรื่องนี้ ดังนั้นทีมงานฯ จึงได้นำข้อมูลจาก มติชนสุดสัปดาห์ ฉบับที่ 1468 วันที่ 3-9 ต.ค. 2551 คอลัมน์สมุนไพรเพื่อสุขภาพ มาขยายต่อ จากนั้นจึงได้ประสานไปยัง ศูนย์สมุนไพรทักษิณ คณะเภสัชศาสตร์มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ โดยคุณปราณี รัตนสุวรรณ ให้ข้อมูลมาพอสังเขปดังนี้

ส้มออบแอบหรือลูกเถาคัน มีชื่อเรียกตามท้องถิ่นแตกต่างกันไป ที่เหนือเรียก ป่องเครือ ลำปางเรียก นมนาง เชียงใหม่เรียก แม่น้ำนอง โคราชเรียกส้มกุ้ง ที่ใต้เรียก ลูกเถาคัน อีสานเรียก ส้มอ๊อบแอ๊บ บ้างก็เรียกส้ม ออบแอบ ก็มี เรียกส้มขี้มอด ก็มี

ถิ่นกำเนิดจากอินเดียและได้กระจายแพร่ พันธุ์ไปทั่วทุกภาคของไทย ส้มอ๊อบแอ๊บหรือลูกเถาคัน เป็นไม้เลื้อยประเภทเถาวัลย์ ใบหนามีรสเปรี้ยว ใบย่อยมี 3 ใบ ผลอ่อนสีเขียว แก่จัดมีสีดำ ผลสุขมีสรรพคุณเป็นยาระบาย ( เวลาทานผลสุก เวลาขับถ่ายออกมาจะเป็นสีดำถือเป็นเรื่องปกติ ไม่ต้องตกใจ)

สรรพคุณทางสมุนไพรใบ , เถา ใช้ฟอกเลือด ดับพิษตางซาง ราก นำไปต้ม ลดแผลในกระเพาะอาหาร ,ขับพยาธิ

การใช้ประโยชน์ :

ภาคใต้ นิยมนำใบ รวมทั้งผลอ่อนมาแกงส้มปลา บ้างก็นำใบใส่ในแกงเหลือง ภาคอีสานนำใบส้มอ๊อบแอ๊บปรุงรสในต้มเป็ด ต้มปลา ก็ใส่

ล่าสุดที่ภาคอีสาน เครือข่ายหมอพื้นบ้านภาคอีสาน(มหาสารคาม) ได้รวมกลุ่มจัดตั้งเครือข่ายหมอพื้นบ้าน และรวบรวมองค์ความรู้เรื่องสมุนไพร โดยได้นำข้อมูลสมุนไพรมารวบรวมเป็นตำหรับยา เพื่อใช้ในการรักษาโรคให้สืบกันต่อไป หนึ่งในตำหรับยานั้น มีสูตรพิเศษช่วยบำบัดในเรื่องอาการเหน็บชาในวัยชรา ด้วยสมุนไพร 3 ชนิด คือ ส้มขี้มอด หูลิง เครือทางควาย โดยนำเอาแก่นของไม้ทั้งสาม ต้มรวมกันใช้ดื่ม

ผลแก่ สามารถนำไปหมักทำไวน์ ได้ ( มีรสเปรี้ยวคล้ายองุ่น )

ใบ นำไปทำเป็นผงนัว (ปรุงรสอาหาร ) นับได้ว่ามีประโยชน์มากมายเกินตัว ควรมีกล้าพันธุ์ หรือเมล็ดเพาะปลูกไว้ติดบ้าน ดังนั้น ทางทีมงานของเรา จึงขยายผลต่อ ไปยังแหล่งของส้มอ๊อบแอ๊บ หรือ ลูกเถาคัน โดยได้รับความช่วยเหลือจากคุณปราณี จนท.จากศูนย์สมุนไพรทักษิณ ฯ พาไปดูต้นอ๊อบแอ๊บ ที่ขึ้นตามธรรมชาติ ณ คลองพะวง ( คลองพะวง อยู่ใกล้กับสหกรณ์ออมทรัพย์ครู จังหวัดสงขลา ถนนลพบุรีราเมศวร์ )

ที่คลองพะวงแห่งนี้ มีส้มอ๊อบแอ๊บขึ้นตามธรรมชาติอยู่มากพอสมควร มีทั้งผลอ่อน และผลแก่ โดยในส่วนของภาคการขยายพันธุ์ส้มอ๊อบแอ๊บนั้น ท่านผู้ใดสนใจ อยากหาเมล็ดไปปลูก ก็สามารถไปเก็บผลแก่ได้ที่คลองพะวง รับรองว่ามีจำนวนมากมายพอไม่ผิดหวัง